Czy Jonasz rzeczywiście został połknięty przez wieloryba?

0
4828

Jeśli chodzi o wodne doświadczenie Jonasza, chociaż nie ma jednoznacznego historycznego dowodu, że Jonasz został kiedykolwiek połknięty przez rybę i przeżył to aby o tym opowiedzieć, są pewne prowokujące dowody, które to weryfikują. W 3-cim wieku przed Chrystusem, babiloński kapłan/historyk – Berosus, napisał o mitycznym stworzeniu zwanym Oannes, który według Berosus’a wyłonił się z morza aby przekazać mądrość ludziom. Badacze zwykle utożsamiają tą tajemniczą postać rybę-człowieka z wcieleniem babilońskiego boga wód Ea (znanego również jako Enki). Ciekawą rzeczą w przekazie Berosus’a jest to jakie imię użył w swej opowieści – Oannes.

Berosus pisał po grecku w okresie hellenistycznym. W imieniu Oannes jest usunięta tylko jedna litera z greckiego imienia Ioannes. Tak się składa, że imię Ioannes jest jednym z dwóch imion Greckich używanych zamiennie w greckim Nowym Testamencie aby przetłumaczyć hebrajskie imię Yonah (Jonasz), które z kolei pojawia się jako pseudonim imienia Yohanan (z tego imienia pochodzi angielskie imię John). (Zobacz Ew. Jana 1,42; 21,15 oraz Ew. Mateusza 16,17). I odwrotnie, oba imiona Ioannes oraz Ionas (inne greckie wyrażenia imienia Jonah użyte w Nowym Testamencie) są użyte zamiennie aby przetłumaczyć hebrajskie imię Yohanan w greckiej Septuagincie, która jest greckim tłumaczeniem hebrajskiego Starego Testamentu. Porównaj 2 Ks. Królewską 25,23 oraz 1 Ks. Kronik 3,24 w Septuagincie z tymi samymi fragmentami z hebrajskim Starym Testamentem.

Co do brakującej litery “I” w imieniu Ioannes, Profesor Trumbull twierdzi, że potwierdził tą informację ze znanym, renomowanym asyriologiem dr. Herman’em V. Hilprecht’em zanim napisał swój artykuł na ten temat “Asyryjskie inskrypcje litery “J” w obcych wyrazach zamieniają na “I” lub po prostu litera ta znika; skutkiem czego imię Joannes jako grecki odpowiednik imienia Jona może w języku asyryjskim występować jako Ioannes lub jako Oannes” (Trumbull, ibid., str.58).

Niniwa była asyryjskim miastem. To w istocie oznacza, że Berosus pisał o rybie-człowieku, który miał na imię Jonasz a który wyłonił się z morza aby przekazać boską mądrość człowiekowi – niezwykłe potwierdzenie hebrajskiej historii.

Berosus twierdzi, że w swym opowiadaniu opierał się na oficjalnych babilońskich źródłach. Niniwa została podbita przez Babilończyków za króla Nabopolassara w 612 roku przed Chrystusem, to ponad 300 lat przed Berosus’em. Możemy to sobie wyobrazić, choć jest to spekulacja, że historia sukcesu Jonasza w Niniwie została zachowana w pismach Berosus’a. Jeśli tak, to wydaje się, że Jonasz został ubóstwiony, zmitologizowany w przeciągu trzech stuleci najpierw przez Asyryjczyków, którzy bez wątpienia utożsamili go z ich bogiem-rybą Dagon’em, a potem przez Babilończyków, którzy jak się wydaje połączyli jego postać z ich własnym bogiem-wód, Ea.

Nawiązując do relacji Berosusa, Jonasz pojawia się jeszcze w innych zapisach izraelskich jako prorok, który zapowiedział królowi Jeroboamowi drugi militarny sukces przeciwko Syrii w VIII wieku przed Chrystusem (2 Ks. Królewska 14,25). Jonasz był synem Amittaja (Ks. Jonasza 1,1) z miasta Gat-Chefer w dolnej Galilei. Józef Flawiusz powtarza te szczegóły w swoim dziele Dawne dzieje Izraela (rozdział 10, paragraf 2). Jonasz nie był wymyśloną postacią, aby przedstawić nieposłusznego proroka połkniętego przez rybę, ale jest częścią prorockiej historii Izraela.

Co do samego miasta, Niniwy została odkryta w XIX wieku po ponad 2500 lat zapomnienia. Teraz wierzy się, że było to największe miasto na świecie w czasie jego “zgonu” (zobacz Tertius Chandler, Four Thousand Years of Urban Growth: An Historical Census). Nawiązując do Sir Austen Henry Layarda, który dokumentował odkrycie Niniwy w swojej książce Odkrycia w Niniwie, obwód Niniwy był “dokładnie trzy dni drogi” tak jak to podaje Ks. Jonasza 3,3 (Austen Henry Layard. A Popular Account of Discoveries at Nineveh, J.C.Derby: Nowy York, 1854, strona 314). Przed jego odkryciem, sceptycy drwili z możliwości istnienia tak dużego miasta w starożytnym świecie. Właściwie, sceptycy odrzucali istnienie Niniwy. Odkrycie z połowy XIX wieku udowadnia niezwykłą rzetelność Biblii, która wspomina o Niniwie 18 razy oraz poświęca temu miastu całe dwie księgi (Ks. Jonasza oraz Ks. Nahuma).

Warto zwrócić uwagę na ciekawostkę, gdzie zostało ponownie odkryte zaginione miasto Niniwa? Zostało ono odkryte pod dwoma pagórkami niedaleko Mosulu, gdzie obecnie zlokalizowany jest Irak. Pagórki te znane były pod lokalną nazwą Kuyunjik lub Nabi Yunus. Nabi Yunus po arabsku oznacza “prorok Jonasz”. Zaginione miasto Niniwa zostało pogrzebane pod starożytnymi pagórkami, które zostały nazwane imieniem Proroka Jonasza.

Odnośnie wieloryba, Biblia właściwie nie mówi dokładnie jakiego rodzaju morskie zwierze połknęło Jonasza. Większość ludzi zakłada, że był to kaszalot. Równie dobrze mógł być to biały rekin. Hebrajskie wyrażenie użyte w Starym Testamencie gadowl dag, dosłownie znaczy “wielka ryba”. Język grecki używa w Nowym Testamencie słowa këtos, co po prostu oznacza “stworzenie morskie”. Istnieją co najmniej dwa gatunki w Morzu Śródziemnym, które są w stanie połknąć całego człowieka. Jest nim kaszalot oraz biały rekin. Oba te stworzenia żerują w Morzu Śródziemnym i znane były żeglarzom już w starożytności. Arystoteles opisuje oba gatunki w swoim dziele Zoologia w IV wieku przed Chrystusem.